Dieta w przeroście bakteryjnym w jelicie cienkim – Przegląd

W poprzednich postach (cz. I i II) wspominałam o tym, jak powstaje zespół przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim oraz jakie są sposoby leczenia tej dolegliwości. Możemy stosować antybiotykoterapię, zioła, prokinetyki, odpowiednią probiotykoterapię, jednak dieta w przeroście bakteryjnym w jelicie cienkim jest jednym z głównych elementów leczenia, bez którego szanse na powodzenie terapii istotnie maleją. Jej rolą jest głównie pozbawienie pokarmu bakterii, które bytują w nadmiarze w jelicie cienkim. Teoretycznie rolę tę spełnia antybiotyk i/lub zioła. I owszem, po leczeniu takimi preparatami pacjent zazwyczaj doświadcza poprawy. Jednak w momencie, kiedy wędrujący kompleks mioelektryczny (MMC) nie działa w odpowiedni sposób, po skończeniu antybiotykoterapii powinniśmy liczyć się z powrotem bakterii do jelita cienkiego i nasileniem objawów. Jednym ze sposobów, żeby tego uniknąć, jest terapia ziołowa oraz odpowiednia dieta.

Dieta w przeroście

Osobiście bardzo nie lubię konkretnych nazw diet, ponieważ osoby, które z nich korzystają, często się do tych nazw przywiązują, wprowadzając dany system dietetyczny niemal zero-jedynkowo. Nie zawsze jest to najlepsza strategia, bo różnimy się od siebie, jednak na potrzeby tego posta i w celach edukacyjnych pójdę pewnym schematem, dzięki któremu mam nadzieję, uda mi się uporządkować jakoś Waszą wiedzę odnośnie diet, które wydają się popularne w przeroście bakteryjnym w jelicie cienkim. Ogólna idea diety w SIBO jest bardzo prosta. Chodzi o ograniczenie pożywienia bakteriom, które chciałyby na powrót zasiedlić jelito cienkie, zanim wędrujący kompleks mioelektryczny nie zacznie działać prawidłowo. Jak to zrobić? Najprościej – eliminując pokarmy mocno fermentujące, najczęściej określane w skrócie jako FODMAP.

 

SIBO Treatment Protocol

Schemat terapii w SIBO. Źródło

 

 

Dieta Low FODMAP
FODMAP jest to akronim, pochodzący od nazwy: Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides And Polyols. Są to oligosacharydy (węglowodany krótkołańcuchowe), disacharydy (węglowodany składające się z dwóch cząsteczek cukru), monosacharydy (cukry proste) oraz poliole (alkohole polihydroksylowe, ilaczej cukrole). To substancje, które w większości są dość słabo wchłaniane w jelicie cienkim człowieka (wyjątkiem jest glukoza i galaktoza). W dużej części w niezmienionej formie wędrują do jelita grubego i tam stanowią pożywkę dla bakterii, które przeprowadzają ich szybką fermentację, po drodze ściągając też wodę. Ich (nadmierne) spożycie może skutkować biegunkami, wzdęciami i bólami brzucha, szczególnie u osób, które cierpią z powodu nietolerancji cukrów, a także SIBO (ponieważ wówczas fermentacja odbywa się już w jelicie cienkim). Co warto wiedzieć? Dieta FODMAP jest stoworzona dla osób, które cierpią na nietolerancję cukrów, takich jak np. fruktoza czy laktoza. Nie jest to dieta stricte „na SIBO”, więc u niektórych osób może być niewystarczająca. Więcej o FODMAP znajdziesz tu.

 

Dieta SCD
Dieta SCD, czyli Specific Carbohydrates Diet (dieta specyficznych węglowodanów) opiera się na teorii, że wszystko, co żyje w naszym organizmie, potrzebuje do przeżycia węglowodanów. Zarówno przerost grzybów, jak i bakterii jelitowych jest zależny od ilości spożywanych pokarmów z tej grupy. Eliminacja wszystkich węglowodanów, stanowiących pożywkę dla mikroorganizmów, wytwarzających podczas ich trawienia różnego rodzaju toksyny, mogące uszkodzić błonę śluzową jelit, ma sprawić, że zahamowany zostanie postęp dysbiozy oraz uspokojone reakcje obronne organizmu. Tym samym pozwolimy florze jelitowej wrócić do równowagi, poprawimy przyswajanie składników odżywczych, a co za tym idzie, pozbędziemy się dolegliwości.

Dieta SCD została stworzona przez dra Sidneya Haasa jeszcze przed II wojną światową, z myślą o leczeniu cierpiących na celiakię. Przyniosła efekty w leczeniu chorych z bardzo różnymi dolegliwościami, począwszy od chorób autoimmunizacyjnych, poprzez wrzodziejące zapalenie jelita grubego, chorobę Leśniowskiego-Crohna, chorobę uchyłkową, nieswoiste zapalenia jelit, aż po zaburzenia autystyczne, astmę i inne schorzenia, będące efektem zniszczonej śluzówki jelit. Przynosi też często poprawę osobom, które cierpią na SIBO, warto jednak pamiętać, że nie eliminuje wszystkich produktów, mogących fermentować w jelitach (podobnie jak dieta FODMAP nie jest zaprojektowana stricte pod SIBO). Została spopularyzowana przez Elaine Gottschall, autorkę książki Breaking The Vicious Cycle, której córka cierpiała na wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Dzięki diecie udało jej się wyprowadzić dziewczynkę z ciężkich dolegliwości włącznie z krwawymi biegunkami i uratować przed usunięciem jelita i stomią do końca życia.

Dieta w przeroście

Jest to dieta eliminacyjna, która, jak wyżej wspomniałam, usuwa z jadłospisu wszelkie węglowodany złożone – laktozę, sacharozę, skrobię, czyli nabiał, cukier, żywność przetworzoną, wszelkie zboża oraz warzywa skrobiowe, takie jak ziemniaki czy bataty. Rozpoczyna ją trwający 2-5 dni etap intro, którego podstawą są rosół na kościach, gotowany kilkanaście godzin (w SIBO zdecydowanie lepiej sprawdzi się zwykły rosół), mięso i ryby, jajka (jeśli tolerujesz), żelatyna, sok z winogron 100% (naturalny!), woda, marchew, seler. Później wprowadza się kolejne produkty (mniej więcej raz na 4 dni i w zależności od dolegliwości z układu pokarmowego) i obserwuje reakcję. W pełnej postaci dieta ta podobna jest do diety paleo z pewnymi modyfikacjami i Twoimi własnymi ograniczeniami (nie wracasz już do produktów, których nie tolerujesz). W ostatecznym etapie możesz zjeść mięso, ryby, jajka, warzywa oprócz skrobiowych, owoce oprócz niedojrzałego banana (jest bogaty w skrobię), nabiał bez laktozy, w tym domowy jogurt, orzechy, miód, niektóre rośliny strączkowe (tylko wcześniej moczone). Zakazane są rośliny bogate w skrobię, wszelkie zboża i pseudozboża, większość roślin strączkowych, nabiał sklepowy, mięso i wędliny przetworzone. Szczegółową listę produktów dozwolonych i zakazanych znajdziesz tu i tu, a po polsku np. tu.

Dieta GAPS
Dieta w przerościeJedną z odmian diety SCD jest dieta GAPS (Gut and Psychology Syndrome Diet) – zespół psychologiczno-jelitowy GAPS. Stworzyła ją neurolog dr Natasha Campbell-McBride, autorka książki Zespół psychologiczno-jelitowy GAPS. Jej dieta dostosowana została do dolegliwości pacjentów z problemami neurologicznymi i psychicznymi, takimi jak ADHD, autyzm, zespół Aspergera, dysleksja, dyspraksja, epilepsja, zaburzenia odżywiania, schizofrenia czy depresja. Składa się z sześciu etapów. W każdym z nich dodawane są kolejne grupy produktów. Całość przypomina dietę SCD, jednak dieta GAPS jest znacznie bardziej nastawiona na to, co powinno się jeść, niż to, czego unikać. Jest też pomyślana jako długotrwały program żywieniowy. Szczegóły znajdziesz tu, a po polsku – tu. Jak wykorzystać ją w SIBO? Podobnie jak dietę SCD – należy pamiętać, że podobnie jak powyższe – jest to dieta, mogąca spełnić pokładane w niej nadzieje, jendak nie jest dedykowana SIBO, więc stosując ją należy się bacznie się obserwować.


Protokół dr Siebecker (Specific SIBO Diet)

Protokół dr Siebecker, jednej z największych specjalistek w dziedzinie SIBO na świecie, oparty został na dietach SCD i FODMAP, a także na osobistych doświadczeniach badaczki w pracy z pacjentami i stworzona specjalnie na ich potrzeby (co w moim odczuciu klasyfikuje ją, jako jedną z najbardziej odpowiednich dla tego schorzenia). To dieta, która rozpoczyna się fazą intro, jak w diecie SCD, po czym wprowadzane są kolejne produkty, nie tylko według klucza SCD, ale też według podziału na mniej lub bardziej fermentujące (low i high FODMAP). Protokół ten nie musi być stosowany w połączeniu z fazą intro diety SCD. Doskonale sprawdza się również sam w sobie, jako odmiana diety paleo. Wówczas eliminujemy lub ograniczamy produkty zakazane według podanego klucza, a później powoli je wprowadzamy, obserwując swoją reakcję. Tu możesz ściągnąć protokół dr Siebecker po polsku: KLIK. Jeżeli myślisz o stosowaniu tej diety, może pomóc Ci w tym niniejsza aplikacja.

Dieta elementarna
Jest to dieta, która ma na celu zagłodzenie bakterii w jelicie cienkim. Trwa 2-3 tygodnie i polega na podawaniu niezbędnych składników odżywczych w formie proszków czy koktajli, zawierających łatwo przyswajalne formy protein, węglowodanów i kwasów tłuszczowych, a także witamin i minerałów. Wykazuje dużą skuteczność w zwalczaniu SIBO (80-84%), jest bezpieczna i tolerowana praktycznie przez wszystkich. Jednak ma również wady – pierwszą z nich są koszty kuracji. Faktem jest też, że jest to po prostu dieta niesmaczna i bardzo bogata w cukry proste. Przez te 2-3 tygodnie zakazane jest również przyjmowanie jakichkolwiek normalnych posiłków. Dieta ta nie jest wskazana dla osób z niską wagą, ponieważ zazwyczaj powoduje jeszcze większe straty masy ciała. Na rynku dostępne są gotowe produkty, można też stworzyć mieszankę samemu. Należy pamiętać, że efektywność receptur „homemade” nie była przebadana i w związku z tym nie można jednoznacznie zapewnić o ich skuteczności, jednakże w porównaniu ze składami gotowych preparatów, własna formuła wydaje się dobrą opcją.

Jak sporządzić taką mieszankę? Łącząc kolejne składniki:
1. Białko – najlepiej zakupić mieszankę w proszku. Wybierając ją warto zwrócić uwagę, aby zawierała komplet niezbędnych aminokwasów. To najdroższy składnik diety, nie tylko dlatego, że sama mieszanka jest dość kosztowna, ale również dlatego, że zużywa się go dużo… Zalecane dzienne spożycie (RDA) dla białek to 0.8-1 g na kilogram masy ciała.
2. Węglowodany – miód lub glukoza.
3. Tłuszcze – zalecane są łatwo wchłanialne średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe – olej MCT lub olej kokosowy. W przypadku oleju MCT należy zwrócić szczególną uwagę na jego stopniowe wprowadzanie, ponieważ może wywoływać biegunki.
4. Witaminy i minerały – suplementy.
5. Sól – aby nie dopuścić do spadku poziomu elektrolitów. 0,5-1 łyżeczka dziennie. Warto wybrać oryginalną sól himalajską, kłodawską lub inną zmineralizowaną. Sól kuchenna czy sól kuchenna jodowana nie jest najlepszą opcją.

Dieta Cedars-Sinai 
Jest to dieta stworzona przez drugą sławę, zajmującą się badaniami na temat SIBO, doktora Marka Pimentela z Cedars-Sinai Hospital w Los Angeles. Jest to dieta, którą można stosować jako profilaktykę nawrotów. Jest mniej restrykcyjna niż powyższe, pozwala na pewne ilości zbóż bezglutenowych, skrobi i cukru, ale również oparta jest o FODMAP. Szczegóły na temat diety Cedars-Sinai znajdziesz tu.

Fast Track DietDieta w przerościeJest to dieta skomponowana przez doktora Normana Robillarda. Oparta jest na współczynniku fermentacjnym (FP), który można policzyć w specjalnym kalkulatorze. Im niższy współczynnik fermentacyjny, tym mniejsza szansa, że dany produkt wywoła objawy. Wysokość współczynnika zależy nie tylko od cukrów zawartych w produkcie, ale też od spożytej ilości (im więcej jesz, tym wyższy współczynnik). To pozwala na nie rezygnowanie z części ulubionych potraw, ogranicza jedynie wielkość porcji. Dla osób chcących stosować tę dietę, pomocna może się okazać ta aplikacja. Jest to jedna z diet, które wydają się być skuteczne w SIBO, jednak warto mieć na uwadze fakt, że eliminacja wyłącznie na podstawie współczynnika, biorącego pod uwagę tylko jeden aspekt (poziom fermentacji), może okazać się dla wielu osób niewystarczająca – często SIBO powiązane jest z innymi problemami zdrowotnymi (autoimmunizacja, nietolerancje pokarmowe, inne zakażenia). Wówczas nie wyeliminowanie pewnych grup lub poszczególnych produktów może skończyć się niewielką poprawą lub jej brakiem.

 

Bi Phasic Diet
Jest to „najmłodsza” (czerwiec 2016) z diet powstałych w odpowiedzi na zapotrzebowanie pacjentów z SIBO. Podstawą jest około 3-miesięczny protokół, składający się z dwóch etapów:
Faza I: Reduce and Repair (4-6 tygodni) ma na celu eliminację produktów fermentujących, w szczególności skrobi i błonnika. Istnieją dwa warianty tego etapu – mniej i bardziej restrykcyjny, stosowane w zależności od możliwości i potrzeb pacjenta.
Faza II:  Remove and Restore (4-6 tygodni). W tej fazie następuje antybiotykoterapia, dlatego dieta jest nieco bardziej różnorodna, włączane są też prokinetyki, które mają na celu odbudowę wędrującego kompleksu mioelektrycznego.
Produkty wskazane i niewskazane w tej diecie pokrywają się w ogromnej większości z tabelą w Specific SIBO Diet. Warto zwrócić uwagę, że Bi-Phasic Diet odwraca kolejność leczenia w stosunku do aktualnie przyjętych standardów – najpierw protokół bardzo restrykcyjny, następnie poluzowanie i leczenie, w pozostałych dietach najpierw leczymy, potem stosujemy ścisłą dietę. Wydaje się, że stoi to w pewnej sprzeczności z badaniem, w którym udowodniono, że bakterie nie powinny być pozbawiane pokarmu w trakcie leczenia, ponieważ są trudniejsze do usunięcia. Tutaj teoretycznie warunek ten jest spełniony – II faza pozwala na rozszerzenie diety, właśnie w tym celu. Pytanie jednak, czy zagłodzone w poprzedniej fazie bakterie poddadzą się leczeniu tak łatwo, jak te, których nikt wcześniej nie tykał? Nie mówmy nie – czas pokaże, jak dieta ta sprawdza się w szerszej praktyce klinicznej.

Line

Więcej o SIBO na blogu Naczynia Połączone

Do poczytania:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20937045
http://digestivehealthinstitute.org/
http://dieta-scd-popolsku.blog.onet.pl/2011/01/14/co-mozna-a-czego-nie-mozna-jesc-legal-illegal-in-scd/
http://www.siboinfo.com/diet.html
http://www.breakingtheviciouscycle.info/
http://www.gaps.me/preview/?page_id=28
http://www.siboinfo.com/uploads/5/4/8/4/5484269/homemade_elemental_diet_options.pdf
http://www.siboinfo.com/uploads/5/4/8/4/5484269/adapted_gaps_intro_diet.pdf
http://gapsdiet.com/
https://www.cedars-sinai.edu/Patients/Programs-and-Services/Colorectal-Cancer-Center/For-Patients/High-and-Low-Fiber-Diets.aspx
http://www.gidoctor.net/diet-ibs-sibo.php
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14992438
http://www.siboinfo.com/uploads/5/4/8/4/5484269/homemade_elemental_diet_options.pdhttp://www.siboinfo.com/elemental-formula.html
https://sibotest.com/

naczyniapolaczone@wp.pl

Warning: Attempt to read property "term_id" on bool in /home/platne/serwer134972/public_html/naczyniapolaczone.pl/wp-content/plugins/responsive-menu/v4.0.0/inc/classes/class-rmp-menu.php on line 441